De Bieb2daagse te Middelburg, een jaar later

Francine Houben, Creative Director Mecanoo architecten, was vanochtend bij de TROS nieuwsshow te horen, op de radio. Het ging over bibliotheken en hun betekenis.

Ze kon het mooi verwoorden: Bibliotheken zijn er voor mensen en talentontwikkeling. Bibliotheken zijn ontmoetingscentra, iconen. De bibliotheek weerspiegelt de identiteit van de stad. Bibliotheken zouden op de economische agenda moeten staan.

Daar wordt een bibliothecarishart warm van.

Ik dacht aan een jaar terug, december 2012, de Bibliotheek2daagse in Middelburg. En ik dacht vooral aan de speech van Prinses Laurentien tijdens de opening. Krachtig en essentieel.

Ze kwam met getallen.

1,5 miljoen volwassenen hebben moeite met lezen en schrijven in Nederland. 2/3 van die mensen is geboren en getogen in ons land.
42 % van de Nederlandse kinderen en jongeren leest nooit thuis en bijna de helft van de 15-jarigen leest niet voor zijn plezier, tegen 37 % internationaal. Jongens vinden lezen minder leuk dan meisjes – en scoren dan ook lager.
14,3 % van de 15 jarigen is laaggeletterd. De neerwaartse trend lijkt te zijn gestopt, maar in relatie tot andere landen doen we het slechter, want die gaan vooruit…
En 25% van de kinderen verlaat de basisschool met een leesachterstand van 2 jaar.
In Europa hebben 78 miljoen mensen onvoldoende basisvaardigheden om mee te doen in de samenleving.
En 1 op de 5 jongeren van15 inEuropa kan niet goed lezen en schrijven.

Ze zette bibliotheken in een ander licht

En wat nog steeds beter kan, is dat het belang van lezen en schrijven als een breed gedragen sociaal-economisch vraagstuk wordt gezien

Ze defineerde één duidelijke opdracht

Lezen is uw „core business“, zoals we dat in mooi Nederlands noemen. Dus u weet als geen ander wat ons te doen staat

Bibliotheken hebben dus het aanbod van kennis, ervaring en ideeën. Maar aanbod betekent niet veel zonder dat er vraag naar is. In logische economische termen is dus onze opdracht om vraag te creëren naar het aanbod van kennis, ervaring en ideeën.

En ze deed een oproep

Het gaat dus om die call to action, die gaat over onze verantwoordelijkheid, die van u en mij en vele anderen buiten deze zaal. De verantwoordelijkheid om iedereen te betrekken bij de samenleving. Om iedereen stappen te laten maken in zijn of haar lees- en schrijfvaardigheden. Voor ieders persoonlijke ontwikkeling en voor de ontwikkeling van de maatschappij als geheel.

We zijn een jaar verder. De bibliotheek wordt voornamelijk als culturele instelling gezien waarop bezuinigd kan worden. Ondanks het feit dat er, en nu heb ik het over Zeeland, economie tot een van de kerntaken van de provincie gerekend wordt, staat de bibliotheek niet op de economische agenda. Het vurige betoog, de cijfers en de logische gevolgtrekkingen van Prinses Laurentien zijn een jaar geleden dan wel met veel applaus ontvangen, de sporen die ze hebben achtergelaten waren helaas niet diep genoeg, tenminste niet daar waar de keuzes gemaakt worden voor subsidies.

De Afbouw gaat verder. Overal.

Op 3 december was er een Conferentie Decentralisatie Sociaal Domein, georganiseerd door ProBiblio en BISCUtrecht. Jeanine Deckers schreef een goed verslag over deze bijeenkomst.

De tijden worden barrer. De sociale en economische vraagstukken worden nijpender. De bibliotheken moeten een volstrekt nieuwe woordenschat leren en hun uiterste best doen om daar iets te kunnen betekenen waar de politiek het af laat weten. Een enorme uitdaging die ons als bibliotheek brengt waar we horen te zijn, dicht bij onze community, dienstbaar, bewust van onze maatschappelijke functie en in een gezamenlijk leer- en ontwikkelingsproces met diegenen die in ons vertrouwen.

(bronvermelding: Het bovenstaande plaatje werd gisteren door het TEYLERS Museum op twiiter verspreid met de volgende tekst: #weetje: tot in de 19e eeuw noemde men een #struisvogel ook wel #vogelstruis (prent Jan Luyken, 1711)