Met drie vrije dagen in het vooruitzicht heb je heerlijk de tijd om een beetje te rommelen en te keutelen, binnenshuis of in de tuin of in je hoofd. Gedachten opnieuw bekijken, sorteren, opbergen voor later of oppoetsen en op een centrale plek installieren.
Ik ga voor het laatste, en ik wil het vandaag hebben over de verontrustende berichten van OB Langedijk:
En alle vier hadden we tranen in onze ogen
Het is lastig praten tegen een rekenmachine
Wat in Langedijk gaande is, is op dit moment overal in het land gaande, alleen gebeurt het achter gesloten deuren, tijdens delicate, exclusieve, buitengewoon gevoelige en daarom geheime onderhandelingen. Daarom wordt ook over het algemeen pas later, nadat alles in kannen en kruiken is, alle belangrijke beslissingen (eindelijk) genomen zijn, voor de ‚gewone‘ burger duidelijk hoe groot de schade is. Dit besef komt dan als een donderslag bij heldere hemel samen met de definitieve verklaring, dat er nu werkelijk niets meer aan gedaan kan worden. OB Langedijk bewandelt een ander pad. Heel bewust. Zij doen wat een openbare bibliotheek hoort te doen, zij gaan voor openheid. Zij schetsen VOORAF een plaatje voor iedere burger hoe het achteraf eruit gaat zien, na de bezuinigingen. Dat is wel zo eerlijk. Bovendien geeft het iedereen de kans om vragen te stellen, voorstellen in te brengen, bezwaar te uiten. Zo werkt het toch in een democratie, niet dan?
Toch is OB Langedijk een uitzondering. Het is de enige bibliotheek die ik volg, die zo open, transparant en ook offensief omgaat met een precaire situatie. Daar is lef voor nodig, vertrouwen ook. Vertrouwen en geloof in de (meer)waarde van hun werk, vertrouwen ook in hun klanten en in de kracht en in het veranderingspotentieel dat vanuit een levendige samenleving kan ontstaan.
Waarom gebeurt het dan niet overal? Zijn we ons vertrouwen kwijt? Het geloof in onszelf? Wat maakt ons zo vreselijk onderdanig en bang?
Als ik naar het proces kijk waar ik zelf bij betrokken ben en wat mij daarom het meest vertrouwd is, een proces dat al een eeuwigheid lijkt te duren, is het net of het alleen maar gaat om een variabele X die staat voor het aantal werknemers dat overtollig is en een variabele Y die staat voor het bedrag dat nodig is om X te kunnen lossen.
OB Langedijk maakt duidelijk dat de gevolgen veel verder zullen gaan, dat ze zichtbaar en voelbaar zullen zijn voor iedereen, dat minder geld altijd en overal minder service, minder qualiteit, minder dienstverlening, minder aanbod, minder alles betekent, hoe mooi het ook verpakt gaat worden. Er moeten keuzes gemaakt worden. Stel dat de wetenschappelijke functie niet langer tot de prioriteiten wordt gerekend. Tijdens de laatste vergadering in de Provinciale Staten werd er al hardop over nagedacht. Hoort zoiets nog wel tot onze kerntaken? Hoe is het mogelijk dat die vraag uberhaupt aan bod komt in een stad met zoveel studenten waar wij terecht trots op zijn? Hoe is het mogelijk dat wij als krimpgebied serieus in gaan zetten op minder gelegenheid tot wetenschappelijke studie?
Is een digitale etalage met enkele retail tafels werkelijk alles wat wij op langere termijn van een bibliotheek willen en verwachten? Als u antwoord hierop ‚ja‘ is, kunt u ontspannen terugleunen, want in dit geval is er geen vuiltje aan de lucht. Zo niet, dan is nu de tijd om vragen te stellen en antwoorden te eisen van diegenen die over de toekomst van uw bibliotheek gaan beslissen.