Poëzie op woensdag, dl.13

Eigenlijk ben ik niet zo van de politieke statements. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik geen mening heb over het een of ander. Er is niet veel wat me nog kan verrassen, nog minder wat me koude rillingen kan bezorgen, maar wat me heel erg doet schrikken en me heel ongemakkelijk doet voelen, dat zijn de meldpunten die opeens als paddestoelen uit de grond lijken te schieten. Ik wil hier geen paranoïde theoriën ontwikkelen of dergelijke scenario’s opbouwen, maar wat ik wel wil zeggen is dat het mijn maag doet krimpen, dat ik er misselijk van word en ook een beetje bang, en dat ik denk dat we met z’n allen waakzaam moeten zijn omdat vrijheid niet vanzelfsprekend is.

Ik vond het volgende gedicht van Günter Grass en vond het heel toepasselijk om dit duidelijk te maken.

Controle

Uitstappen moesten we allemaal,
onze koffers met sleutels openen
en laten zien wat binnenin gebeurt:

de knoop in de handdoek losmaken,
bewijzen dat de schoenen schoenen zijn,
drie linkerkousen, twee rechts.

Een boek, zonder opdracht verdacht.
Waarom zijn de zakdoeken
zo onregelmatig bestikt?

De kam lieten ze gonzen: ze namen het op.
De tandenborstel moest beloven
wat onze tong verzwijgt.

En toch hadden we geluk: ons hart
lag tussen de hemden
en rook onschuldig naar zeep.
(Ook had niemand gemerkt dat we
de tabak in dun papier rollen,
dat tabak, tot sigaret gedraaid,
ginds meteen – als rook – hun vesting verraadt.)

(bron: De vrijheid verteld, verhalen en gedichten voor Amnesty International, Meulenhoff, 1996)