Er was eens een wijkbibliotheek in Rotterdam die in het kader van bezuinigingen en centralisering gesloten werd. Er waren spontaan honderde buurtbewoners die middels hun handtekening hun protest te kennen gaven en er waren twee geëngageerde stadsonderzoekers die het initiatief namen om deze burgers te ondersteunen… moderne stadridders op witte paarden.
Leeszaal West in Rotterdam was geboren.
Joost was er al op visite geweest en zijn blog maakte me, naast andere publicaties, nieuwsgierig. Vandaag ging dus de reis bij afwisselend sneeuw en sneeuwregen en af en toe een zacht waterig zonnetje van Middelburg naar Rotterdam. Omdat onze komst via twitter aangekondigd was, was het mogelijk met een van de initiatiefnemers, Maurice Specht, persoonlijk te praten. Social media maakt het mogelijk. Wat een onverwachte en mooie kans!
Bij een kopje koffie vertelde Maurice over hoe het allemaal was begonnen, over hoe hij samen met zijn medestrijdster Joke met de buurtbewoners in gesprek was gegaan, over een festival dat 5 dagen had geduurd, over het zoeken en vinden van een geschikte locatie, over het onvermoeibare werk van alle vrijwilligers, over de voordelen en kansen van een goed sociaal netwerk en over toekomstplannen.
Maar hij vertelde ook over wat de leeszaal konkreet doet, NU doet, en dat maar liefst vijf dagen per week. Wekelijks een dag voor kinderen, een vaste dag voor een ondernemer/ZZPer-ontbijt, evenementen in het weekend, lezingen, filmvoorstellingen in hun eigen filmzaal…
Nee, Maurice ziet hun initiatief niet als ‚alternatief-bibliotheek-project‘ en zeker niet als ‚anti-bibliotheek-project‘. Ze zijn geen concurrentie, willen dat ook helemaal niet zijn. Zij geven boeken weg. Er is geen inschrijving, geen abonnement. Als je een boek wilt lezen, mag je het meenemen, zomaar, gratis. Dat is even wennen. Mensen kijken ongelovig, vragen nog eens na, even voor de zekerheid. Ja, het mag. Velen komen boeken brengen. Zo worden de boekenkasten voortdurend weer aangevuld. Verrassend veel recente boeken zie ik tussen de titels staan.
Een aantal Nederlandse kranten, een Turkse krant, een Chinese krant zijn er dagelijks. Hier heb je ze, de woonkamer. Lekkere zetels, uitnodigende rustige plekjes om voor een tijdje neer te strijken, mekaar te ontmoeten, in gesprek met anderen te komen, met mensen uit de buurt. Koffie en thee is er ook. Gratis internet is zo vanzelfsprekend dat ik het haast vergeten was.
Toen het allemaal begon hadden de wijkbewoners 5 thema’s benoemd die voor hun belangrijk waren en die ze graag gerealiseerd wilden zien in hun leeszaal:
– leren
– lezen
– voorlezen
– delen
– ontmoeten
Mijns inziens is hier een prachtige omgeving gecreëerd om aan deze wensen te voldoen. Ik verlaat de leeszaal met een mooi boekje van Biesheuvel, ‚Een overtollig mens‘, en ik verlaat de leeszaal ook met een gevoel van diep respect en bewondering voor iedereen die aan dit project meewerkt.
[portfolio_slideshow]
Ik juich het initiatief toe en was bij de opening maar er moet me een ding van het hart. De bezuinigingen zijn zeker een van de redenen dat de bibliotheek in het Oude Westen is gesloten. Ooit begonnen als volledige wijkvestiging kwamen er zo weinig volwassenen dat besloten werd om van de bieb een jeugdbieb te maken. Toen ook de kinderen nauwelijks meer boeken leenden (misschien omdat ze met school kwamen) en de uitleencijfers kelderden was het voor de bibliotheek en de gemeente als subsidieverstrekker 1+1=0.
Het biebwerk is door de bezuinigingen in de loop der jaren zo afgekloven en uitgeperst dat daardoor de dienstverlening steeds schraler werd.
Dit soort burgerinitiatieven zijn hemels. Als ik mijn biebbaan verlies meld ik me aan als vrijwilliger. Maar verloochenen de waarheid niet. Het is niet alleen of voornamelijk de schuld van de bieb dat er geen vestiging meer is. De politiek heeft het onze branche niet eenvoudig gemaakt.
Triest. Maar realiteit. En ondanks de triestheid ga ik maandag weer naar mijn werk in de bieb. Hopend op betere tijden en tegen beter weten in (?) er het beste van maken.
Het is goed een helemaal terecht dat je er op wijst dat het niet de schuld van de bibliotheek is dat vestigingen moeten sluiten, overal. De bezuinigingen zijn niet door de bibliotheken verzonnen. Het zijn bewuste en doelgerichte politieke keuzes. Ik maak het zelf nu mee, hier in Zeeland. De provincie heeft de kerntaken opnieuw overdacht en opnieuw geformuleerd, met als resultaat dat de bibliotheek en andere culturele instellingen met bezuinigingen te maken krijgen die nog net geen afbraak betekenen. Het zijn harde tijden, moeilijke tijden. Bij ons is de reorganisatie in volle gang. Zekerheden zijn er (nog) niet. De enige zekerheid die wij wel hebben is dat er overtollige mensen zijn… meer duidelijkheid wordt voor de maand juni in het vooruitzicht gesteld. Dat is een lange tijd als je wacht. En ja, het is ook een feit dat de uitleencijfers terug gaan, en op hun uitleencijfers worden bibliotheken nog steeds in eerste instantie afgerekend. Maar net als jij probeer ik er elke dag weer het beste van te maken. Blijven lachen. De bibliotheekwereld is voor mij nog altijd de beste wereld van allen. Wellicht spreken we de volgende keer gewoon eens af in 010, als het weer tijd is om op een terrasje te gaan zitten en over het leven te filosoferen:-)