Gisteren was het de dag van Jet en Laurentien.
Een dag voor het Tweede Kamerdebat over de Bibliotheekwet waren de Minister en de Prinses veel geciteerd op social media, de een vanuit het centrum van de macht, Den Haag, de ander vanuit Griekenland, waar ze een van de sprekers was op een congres van EBLIDA.
Prinses Laurentien hield op 13.12.2012 een gedenkwaardige speech tijdens de Bibliotheektweedaagse te Middelburg.
Gisteren, in Athene, vond Laurentien weer even sterke en gepassioneerde woorden voor de kerntaken en de betekenis van bibliotheken. Als u de moeite wilt doen en de tweets van onze lokale verslaggeefster van gisteren, Erna Winters, na wilt lezen, vindt u snel terug wat ik bedoel. Wat ik persoonlijk de meest krachtige uiting vond was:
‚Prinses Laurentien says libraries will always be in transition because needs of society will always change @eblida‚ (ik citeer Erna Winters)
Waarom ik juist die zo belangrijk vind?
Een uitspraak als deze toont inzicht een begrip, en dat op een warme en menselijke manier. Het geeft verder aan, en dat is dan weer mijn persoonlijke interpretatie, uit welke richting de verandering, de transitie, aangedragen wordt, namelijk vanuit de maatschappij, de community, de burgers, de klanten, de leners, welke term u ook wilt gebruiken, naar ons, de bibliotheken. Het is een beweging die bottom up gericht is. Het houdt in dat we heel goed moeten observeren en dat we heel goed moeten luisteren naar de ’nieuwe‘ behoeften, naar onze veranderende directe lokale omgeving, om vervolgens, samen, op maat diensten te ontwikkelen en aan te bieden.
De minister kiest voor een andere insteek, het tegenovergestelde als het ware, het oude geneesmiddel bij alle kwaaltjes:
Jet Bussemaker: ‘De bibliotheek moet zich heruitvinden, anders zal ze uitsterven’ (lees de nadere beschouwingen via NRC)
En dat is nou precies de omgekeerde richting, namelijk top down. Wij, en dan bedoel ik niet ons gewone zielen, maar de landelijke, overkoepelende organisaties, en wie er verder nog belangen en invloed heeft, zet een andere, een slimmere marketingstrategie op, geeft dat kind een andere naam, een mooiere etalage, een ander imago. Wij plannen, verzinnen, ontwerpen voor anderen, voor huidige en toekomstige bezoekers, in de veronderstelling dat wij wel beter weten wat zij nodig hebben, dat wij wel oplossingen voor hun problemen kunnen bieden, problemen die wij helemaal niet kennen. Maar in theorie kunnen wij dit alles, zorgen wij voor een sterkere maatschappij, op papier dan en in prachtige verwoordingen die vooral geadresseerd zijn aan mensen zoals Jet Bussenmakers.
Wat een zelfgenoegzaamheid en arrogantie, en dat terwijl het schip zinkende is. Jeanine Deckers heeft er een mooie column over gepubliceerd, over die arrogantie, over dat niet willen/kunnen luisteren, over dat koste wat kost in stand houden van een soort kastensysteem binnen bibliotheekland.
En intussen mis ik de wijkteams, gesprekken in en met de wijk, mis ik de deelname van ‚gewone klanten‘ aan bibliotheek conferenties, mis ik de participatie vanaf onze basis, mis ik de eerste experimenten met coöperatieve werkvormen, mis ik echte betrokkenheid, echte compassie, het benoemen van echte problemen i.p.v. al dat ‚omdenken‘ in kansen en uitdagingen, mis ik het einde van de politieke neutraliteit en het uitsluitend ’naar boven‘ luisteren van onze bovenste kaste…
Volgens de filosoof Alain de Botton, spraakmakend en omstreden, net zoals de tegendraadse economen Tomáš Sedlácek of Thomas Piketty, hebben veel bedrijven een emotioneel tekort , en ik ben het met hem eens. De moderne manager doet niet meer aan emoties, het begrip ‚emotionele intelligentie‘ hoorde ik voor het laatst in verband met Daniel Goleman’s boek. Maar bibliotheekwerk, of het nu het ouderwetse of dat van de toekomst betreft, heeft alles te maken met het opbouwen en onderhouden en cultiveren van goede en duurzame relaties met je ‚klanten‘. En relaties staan nooit los van emoties. Maar dat leer je niet in een cursus ‚Management Today‘, vrees ik.
En terwijl Jet en Laurentien, iedereen op zijn manier, bezig waren inzake bibliotheek van de toekomst, en iedereen aandachtig luisterde, zat ik weer eens een dagje in de biblioservicebus, die binnenkort, gesteund en mede dankzij een aantal partners uit zorg- en welzijnsorganisaties bij ons in de buurt, met trots een primeur kan presenteren m.b.t. de nieuwe behoeften die een participatiesamenleving met zich mee brengt. Niets is namelijk vanzelfsprekend.
Ondertussen lees is trouwens dat men met het behandelen van de bibliotheekwet voor vandaag gestopt is. De verleiding was groot om er af en toe naar te kijken en te lezen wie wat vond binnen de politieke partijen, b.v.:
VOB @VOBtweet 2 uur
‚Als een bibliotheek dreigt te worden gesloten geef buurtbewoners mogelijkheid voor eigen initiatief‘ Amendement CDA met veel ondertekenaars
De toekomst is onzeker, zonder meer, maar een ding weet ik zeker, buurtbewoners komen sneller tot een initiatief en tot een uitvoering daarvan als wij ons voor kunnen stellen. ‚Eigen initiatief‘ houdt dan ook in dat ze noch op toestemming noch op een gegeven mogelijkheid hoeven te wachten. Dat is de zelfredzaamheid en kracht van de buurt en de burgers met mekaar, samen, iets waar wij als bibliotheken nog veel van kunnen leren.